دردسرهای بی‌پایان نقلی‌های نهضت و یوسفیه
مردم می‌توانند در تماس با ۱۳۷ مانع از ساخت و ساز غیرمجاز همسایه‌هایشان شوند.
بسیاری از ساکنان مشهدی، محله میثاق و به‌ویژه خیابان «یوسفیه» را نقطه پررونق خرید و فروش آپارتمان‌های نقلی قولنامه‌ای و غیرمجاز ارزان‌قیمت می‌شناسند. با اینکه در یک ماه گذشته، دراین محدوده، هفت مورد قلع بنا و تعداد زیادی پلمب و اخطار به ساختوسازهای غیرمجاز گزارش شده است، همچنان آپارتمان‌های ناایمن در این محله قد می‌کشد و جان تعداد بیشتری از اهالی را به خطر می‌اندازد.
مرتفع‌سازی در کوچه‌هایی با عرض یک و سه‌متر، پلکانی‌سازی نمای ساختمان‌ها برای مخفی‌کردن طبقات بالا، زندگی در واحد‌های دوبلکس بیست‌متری شبه‌مغازه، بام‌فروشی، پازلی‌ساختن نمای طبقات، درنظر نگرفتن پارکینگ و آسانسور تنها بخشی از هنر دست اعجوبه‌های ساختوساز در خیابان‌های نهضت یوسفیه است. اینجا وجه اشتراک اغلب خانه‌ها، حتی خانه‌هایی که سند دارند، غیراصولی ساخته‌شدن آن‌هاست.
خانه‌های یک‌طبقه و دوطبقه اینجا بسیار کمتر از خانه‌های چهار و پنج‌طبقه هستند و برخی تا هفت‌طبقه هم ساخته شده‌اند. اینجا کوچه‌ها نفس نمی‌کشند و کل روز تصویر خورشید بین همین ساختوسازهای کج‌ومعوج پنهان مانده است. نگاهی به رشد بی‌رویه ساخت‌و‌ساز‌ها مشخص می‌کند که مسئولان باید از آینده این محله بسیار نگران باشند؛ زیرا ظهور تراکم جمعیتی در این نقطه از شهر سبب اثر سوء در زندگی شهری و مشکلات و آسیب‌های اجتماعی پس از آن شده است.
کوچه‌ها و ساختمان‌های زیگزاگی
محله میثاق حدود صدهکتار مساحت و حدود ۱۲ هزار نفر جمعیت دارد که پنج‌درصد بومی مشهد هستند و ۹۵ درصد دیگر از شهر‌های نیشابور، کاشمر، تربت یا استان سیستان‌و‌بلوچستان و اتباع افغانستانی در این محله سکونت دارند. اینجا محله‌ای است بسیار شلوغ و شاید یکی از محله‌های پرتراکم شهرمان باشد.
ورودمان به محله عجین می‌شود با عبور از خیابان‌های کم عرضی که در هر دو طرف آن خودرو پارک شده است و فضایی برای عبور یک خودرو بین آن‌ها خالی است. اغلب ساختوسازهای خیابان اصلی به‌جای پارکینگ، ملک تجاری غیرمجاز دارند و اغلب کوچه‌های فرعی هم بن‌بست‌هایی باریک هستند که اصلا ماشین نمی‌تواند از آن‌ها عبور کند.
بسیاری از این کوچه‌ها و حتی بن‌بست‌هایشان را وقتی تا انتها می‌رویم، وضعیت مشابهی را مشاهده می‌کنیم؛ ساختمان‌های چهارطبقه و بیشتر که کولر‌های آبی از پنجره‌های طبقات آن بیرون زده است و اغلب روی درهایشان برچسب پلمب دارند و خیلی از همان‌ها در همان شرایط هم درحال ساختوساز هستند.
در خیابان‌های اصلی هم اوضاع بر همین منوال است؛ در هر خیابان می‌توانی چندین خانه را ببینی که بلوکه عظیم نیوجرسی مقابل آن در پیاده‌رو گذاشته شده که تنها کاربردش ایجاد مزاحمت برای رفت‌و‌آمد مردم است، وگرنه سازنده متخلف همچنان درحال ساخت غیرقانونی است!
کوچه‌های اینجا که خانه‌هایش به دندان لق و نامنظمی می‌ماند، یک بافت زیگزاگی دارد؛ بافتی که از دهه۵۰ و با نظر ریش‌سفیدان محلی بنیان آن گذاشته شد و دیوارش تا ثریا کج می‌رود.... خلاصه که اینجا بعد از چهار‌پنج‌دهه، هنوز در همین حالت کج و معوج مانده است.
مسئولان ما را سنگ پلخمون کرده‌اند!
رئیس شورای اجتماعی محله میثاق، حمید قاسمی است که در بازدید از محله همراهمان می‌شود. او از سال۶۹ در این محله ساکن است و دو سالی است که جدی‌تر از قبل، به اتفاق پیش‌نماز مسجد صاحب‌الزمان (عج)، حجت‌الاسلام‌والمسلمین احسان رحیمی و دیگر اعضای شورای اجتماعی محله و برخی از شهروندان فعال اجتماعی این محله پیگیر توقف ساختوسازهای غیرمجاز اینجا هستند.
قاسمی با اشاره‌به اینکه مهم‌ترین مشکل محله میثاق جمعیت بسیار آن و فضای ناکافی برای این جمعیت و مشکل پارک خودروهایشان است، می‌گوید: زمین‌های این محله همه اراضی کشاورزی بود که به‌مرور زمان تغییر کاربری داد و مسکونی شد. البته خانه‌هایی که اوایل در خیابان یوسفیه ساخته می‌شد، ویلایی بود، اما بعد‌از اینکه سازمان نهضت سوادآموزی بخشی از این زمین‌ها را خریداری کرد و دراختیار کارمندان نهضت قرار داد، شکل و شمایل ساختوساز آلونکی و آپارتمانی بین اهالی این خیابان باب شد.
بعد از آن، افراد سودجو و بساز‌و‌بفروش‌ها همین رویه را در خیابان یوسفیه نیز رواج دادند، به‌طوری‌که همه به فکر این افتادند تا با قطعه‌قطعه‌کردن اراضی خود و ساخت آپارتمان‌های آلونکی چهل یا پنجاه‌متری، در سه یا چهارطبقه، به منفعت بیشتری برسند؛ سازه‌هایی که نه پارکینگ دارد و نه آسانسور و این دیوار کج سی‌و‌چند‌سال است که همان راه را می‌رود. قاسمی ادامه می‌دهد:مسئولان می‌گویند این ساخت‌و‌ساز‌ها موروثی است و از دوره‌های قبلی به مدیر شهری فعلی به ارث رسیده است و نمی‌توان برای آن کاری کرد.
منِ شهروند حرفم این است که چرا حالا جلو این معضل را با‌وجود گشت‌های ویژه‌ای که در محله می‌چرخند، نمی‌گیرید؟ الان وقتی با شهرداری صحبت می‌کنیم، توپ را می‌اندازد به زمین قوه قضائیه و قوه قضائیه هم ما را پاس می‌دهد به دیوان عدالت اداری. مسئولان ما را سنگ پلخمون کرده‌اند!
شیوه جدید ساختوساز غیرقانونی
شهرداری منطقه می‌گوید از سال گذشته، گشت ویژه پلیس ساختمان برای محله میثاق قرار داده است که در تمام طول روز در این محله گشت می‌زنند. اما سؤال این است که چرا با‌وجود این همه نظارت باز هم شاهد افزایش ساختوسازهای غیرمجاز هستیم.
قاسمی دراین‌باره می‌گوید: در یکی‌دوماه گذشته شش‌هفت‌سازه ناایمن در محله میثاق قلع شده، اما این‌ها مشتی نمونه خروار است. در نوددرصد مواقع به‌دلیل بالارفتن ساختمان و ساخته‌شدن سقف، مدت کوتاهی با تابلو «پلمب شد» کار متوقف می‌شود و صاحبان املاک بعد از پرداخت جریمه قانونی کار را از سر می‌گیرند.
صحبت‌های قاسمی حکایت از شیوه جدید در ساختوساز غیرمجاز دارد؛ به این‌ترتیب که صاحبان منازل که قصد تبدیل خانه‌های ویلایی به آلونک‌های سی‌چهل‌متری را دارند، در ابتدا و شبانه، نمای بیرونش را می‌سازند؛ عده‌ای از کارگاه‌های در و پنجره‌سازی در خین عرب این کار را برعهده می‌گیرند.
نمای ساختمان در یک‌روز و به‌صورت پازلی نصب می‌شود و بعد، اقدام به تخریب داخل و ساخت فضای جدید می‌کنند تا از این طریق به دام پلیس ساختمان شهرداری نیفتند. متأسفانه این بی‌قانونی‌ها همچنان ادامه دارد.
منوی باز سرقت در محله میثاق!
نزاع خیابانی بر سر جای پارک و دعوا‌های لفظی که گاهی منجر به زد‌و‌خورد می‌شود، یکی دیگر از تبعات ساختوسازهای غیرمجاز است. اینجا هر خانه‌ای را نگاه می‌کنی، روی دیوار آن نوشته شده است: «پارک ممنوع»، «پارک مساوی است با پنچری» و.... این جملات به وضوح نشان می‌دهد که نداشتن پارکینگ تا چه حدی در محله میثاق نمود دارد. به قول اهالی این محله، منوی سارقان برای سرقت خودرو، لاستیک و ضبط و... باز است، و دلیل آن، نبود پارکینگ در این سازه‌های غیرمجاز است.
غلامرضا شریف‌آبادی که از قدیمی‌های محله و مسجد صاحب‌الزمان (عج) است، دراین‌باره می‌گوید: هنوز شهرداری و اهالی قدیمی محل که ملاک هستند، برای ساخت پارکینگ شبانه‌روزی به تفاهم نرسیده‌اند؛ باور کنید مسئله پارک ماشین برای اهالی محل که شب‌ها خسته و کوفته از کار برمی‌گردند، گره کوری است که آن‌ها را برای یافتن جای پارک در کوچه‌پس‌کوچه‌ها آواره می‌کند. تازه وقتی جای پارک پیدا کنند، مدام در اضطراب هستند که صبح که برگردند، ماشینشان سر جایش هست یا خیر!
تبعات اجتماعی جبران‌ناپذیر
رها‌کردن زباله‌ها در جای‌جای کوچه‌ها از دیگر مناظر نازیبایی است که در خیابان نهضت به چشم می‌آید. بی‌نظمی اهالی در بیرون‌گذاشتن زباله‌ها، جمع نشدن کامل زباله‌ها در شب به خاطر پارک خودرو‌ها در معبر و ممکن‌نبودن رفت‌و‌روب مناسب، می‌تواند از دلایل بروز این مشکل باشد.
اما این معضل به حاشیه رانده می‌شود وقتی قرار باشد به تبعات سنگین‌تر و آسیب‌های اجتماعی تراکم جمعیت در محله میثاق اندیشید. اینکه در این ساختوساز غیرمجاز و تخلفات موجود چند قاچاقچی و سودجو و هنجارشکن و معتاد متجاهر هم همسایه اهالی این محله می‌شوند، چیزی است که پدیده بام‌فروشی و اجاره پارکینگ را در این محله ترویج داده است.
حجت‌الاسلام و المسلمین احسان رحیمی، پیش‌نماز مسجد صاحب‌الزمان (عج)، بسیار نگران این موضوع است. او می‌گوید: بیش‌از دویست‌خانه بیست‌متری و تعداد دیگری خانه با متراژ‌های سی‌چهل‌متری هم در این محله داریم.
قطعا افراد عادی با خانواده عادی نمی‌توانند در بیست‌متری‌ها سکونت کنند و این می‌شود که این واحد‌ها را به افراد غیرموجه می‌دهند؛ کسانی که دنبال خانه‌ای در پستو می‌گردند، خانه‌های کوچک روی بام‌ها را می‌خرند یا پارکینگی را برای ایجاد پاتوقی امن خریداری می‌کنند.
سراغ چند خانه بیست‌متری می‌رویم و از آن‌ها بازدید می‌کنیم. دو خانه بیست تا بیست‌و‌پنج‌متری روی یکی از پشت‌بام‌هاست و یکی دیگر پارکینگی است که در ابعاد بیست‌متری دوبلکس ساخته شده است و یک آشپزخانه یک در یک و نیم و یک نیم‌طبقه در بالا برای خواب دارد.
درخواست اعطای تسهیلات برای سازندگان کار‌درست
تا‌کنون گزارش‌های زیادی در مطبوعات از معضلات ساختوسازهای غیراصولی این محله منتشر شده است. بسیاری از گزارش‌های شهرآرا درباره این محله، پای گزارش شبکه ۵ استانی را به این محله باز کرده است، اما دریغ از ارائه راه‌حل اصولی.
حسن سالاری یکی از فعالان اجتماعی این محله است، معتقد است اگر مسئولان، از یک یا چند سازنده که اصولی ساختمان می‌سازند، برای ساختوسازهای این محله بهره ببرند و در عوض، برای پروانه و پایان‌کار تسهیلاتی را دراختیار آن‌ها قرار دهند، شاید مسئله حل شود.
اعضای شورای اجتماعی محله می‌گویند اغلب املاک اینجا مشکل قانونی دارد و ساخت ملک‌های اینجا در هیچ زمانی تابع قوانین نبوده‌اند. برخی خانه‌ها پروانه‌هایی نصفه‌نیمه دارند و برخی پایان‌کار ندارند. جالب‌تر این است که برخی خانه‌ها سند دارند و اصولی ساخته شده‌اند، اما پارکینگ یا آسانسور ندارند که تعدادشان هم کم نیست.
متخصصان مسئله را ریشه‌یابی کنند، بعد سراغ مسئولان بروید
معاون شهرسازی و معماری منطقه ۱۰، ریشه همه مشکلات این محله را در ساخت ابتدایی غیراصولی و خیابان‌کشی‌های ریش‌سفیدان منطقه می‌داند.
حسین ممتاز‌زندی با اشاره‌به اینکه یک گشت ویژه در محله میثاق برای شناسایی ساختوسازهای غیرمجاز به کار گرفته شده است، می‌گوید: اینکه نیمی از توان پلیس ساختمان شهرداری منطقه برای یک محله استفاده می‌شود، یعنی اینکه بهبود وضعیت موجود محله میثاق و معضل قدیمی ساختوسازهای غیرمجاز برای شهرداری منطقه، موضوعی حیاتی است.
او می‌گوید: در یک ماه گذشته، هفت‌رأی قلع بنا در محله میثاق اجرا شده است که در سالیان گذشته بی‌سابقه بوده است. از‌طرفی طی یک ماه گذشته، هفتاد‌سازه غیرمجاز پلمب شده است. اما اگر بخواهیم این مشکل به‌صورت کامل رفع شود، باید تیمی از متخصصان و صاحب‌نظران در حوزه ساختوساز را دور هم جمع کرده و مشکل را اساسی ریشه‌یابی کنیم. بعد از آن از مدیران بخواهیم که هر‌کدام هزینه و مسئولیت بخشی از کار را عهده‌دار شوند.
اصلاح قانون در دستور کار مجلس است
مدیر کل نظارت بر ساختوسازهای شهرداری مشهد با اشاره‌به اینکه راه‌حل این مشکل، اصلاح قانونی است که از سال۵۸ تصویب شده است و هیچ‌گونه بازدارندگی ندارد، توضیح می‌دهد: همکاران ما در پلیس ساختمان در‌قالب گشت‌های شبانه‌روزی، مدام در محله چرخ می‌زنند و اگر با موارد غیرقانونی برخورد کنند، به سازنده اخطار می‌دهند و بعد هم سازه را پلمب می‌کنند. اگر سازنده اقدام به فک پلمب کرد، پرونده او به کمیسیون ماده صد ارجاع می‌شود و آنجاست که برای فرد خاطی رأی صادر می‌شود.
این پروسه دو سه ماه زمان می‌برد؛ البته در این مرحله هم افراد می‌توانند به حکم کمیسیون ماده صد اعتراض کنند؛ و در‌نهایت زمانی در حدود هفت یا هشت‌ماه زمان لازم است که رأی قلع برای یک سازه غیرمجاز صادر شود. مسعود ایاز یادآور می‌شود: در قانون جدید مجلس که به زودی تصویب می‌شود، شهرداری به‌همراه نیروی انتظامی و دادستانی به محل می‌روند و قدرت اجرا و اعمال قانون در همان زمان به آن‌ها داده می‌شود. این حکم کاملا می‌تواند دست سودجو‌ها را از ساختوسازهای غیرمجاز کوتاه کند.
مردم پیش از خرید، اطلاعات ملک را از شهرداری بگیرند
رئیس کمیسیون ویژه سامان‌دهی حاشیه‌شهر با اشاره به اینکه بهترین بازدارندگی در این موضوع، رفتار مردم شریف مشهد است، می‌گوید: این موضوع چند‌وجه دارد که مهم‌ترین آن، فرهنگ شهروندی است. شهروندان وقتی می‌خواهند ملکی را خریداری کنند، باید اطلاعات ملک را از شهرداری بگیرند و ببینند سند و پایان‌کار و پروانه ساختش چگونه است تا خدایی‌نکرده پس‌از این صرفه‌جویی غیرمنطقی در خرید ملک، دچار بحران نشوند.
مجید طهوریان‌عسکری یادآور می‌شود: این موضوع باید فرهنگ‌سازی شود که اشخاص با خرید ارزان، جان خود و خانواده‌شان را به خطر نیندازند. درعین‌حال شهروندان باید بدانند که با هوشیاری بموقع می‌توانند مانع از احداث ساختوسازهای غیرمجاز در همسایگی‌شان شوند. همه اهالی می‌توانند در تماس با سامانه ارتباطات مردمی شهرداری مشهد (۱۳۷) هرگونه ساختوساز غیرمجاز و ناایمن را معرفی کنند.
لینک کوتاه
روایات مشابه
ارسال نظر
مشهد در ۷۵ سال گذشته چندبار گرفتار سیلاب شده است؟ 
محضردار سیار 